Υποστηρικτική Τεχνολογία
και άτομα με Οπτική Αναπηρία
Σε αυτή τη σελίδα θα βρείτε:
Εισαγωγή-Ιστορικά στοιχεία
Νεότερα Ηλεκτρονικά
Μέσα
Υπολογιστές ειδικά για τυφλά άτομα
Επεξεργαστής Κειμένου
Η Τεχνολογία στη Σχολή Τυφλών
-και κατ' επέκταση στην Κύπρο
Εισαγωγή-Ιστορικά στοιχεία
Πολλά από τα προβλήματα που προκύπτουν από την οπτική αναπηρία (ΟΑ), ως μια αισθητηριακή έλλειψη, είναι από εκείνα που μπορούν να αντιμετωπισθούν, σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία από τη σύγχρονη τεχνολογία. Από τη δεκαετία του 1960 άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους διάφορες συσκευές που είχαν στην αρχή ως στόχο τη βοήθεια των τυφλών στη διακίνηση και στην αυτοεξυπηρέτηση, ενώ αργότερα και στην ανάγνωση συνηθισμένης γραφής.
Με τη γρήγορη εξάπλωση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών μετά τη δεκαετία του 1980, δόθηκε μεγάλη σημασία στην παραγωγή μέσων που από τη μια θα καθιστούσαν και τα άτομα με ΟΑ, ικανά να χειρίζονται Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές -όπως και όλοι οι άλλοι- και από την άλλη θα πρόσφεραν λύσεις σε κάποια ιδιαίτερα προβλήματα, όπως ανεξάρτητη πρόσβαση στο γραπτό λόγο και ανεξάρτητη διακίνηση.
Στη Σχολή Τυφλών, από το 1970 –οπότε και διαπιστώθηκε η μεγάλη σημασία των ηλεκτρονικών μέσων στην εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των ατόμων με ΟΑ- άρχισαν να χρησιμοποιούνται τέτοια μέσα, που παράγονταν στις προηγμένες χώρες. Τέτοιες συσκευές ήταν το Optacon, το VersaBraille και το C.C.T.V. (Closed Circuit Television - Κλειστό Κύκλωμα Τηλεόρασης). Με την αναγνωστική συσκευή Optacon (Optical to Tactile Converter) τα κοινά γράμματα (στοιχεία), μετατρέπονταν σε ανάγλυφα, στην "οθόνη αφής" της συσκευής και έτσι μπορούσε κάποιος να διαβάσει συνηθισμένη γραφή, χρησιμοποιώντας την αφή του. Το VersaBraille, ήταν μια συσκευή αποθήκευσης και ανάκλησης πληροφοριών στη γραφή Braille. Με το Κλειστό Κύκλωμα Τηλεόρασης (C.C.T.V.) εξυπηρετούνταν τα άτομα με μειωμένη όραση που χρησιμοποιούσαν τη συνηθισμένη γραφή. Στις συσκευές αυτές εκπαιδεύτηκαν τότε κάποιοι ενήλικες με ΟΑ και κάποιοι από τους μαθητές της Σχολής. Το Optacon και το VersaBraille έχουν πια ξεπερασθεί, ενώ το σύστημα C.C.T.V., βελτιωμένο τεχνολογικά, χρησιμοποιείται ακόμη σε ευρεία κλίμακα.
Νεότερα Ηλεκτρονικά Μέσα
Η ουσιαστική χρήση της νέας τεχνολογίας, άρχισε στο δεύτερο μέρος της δεκαετίας του 80, με την ευρεία διάδοση των Προσωπικών Υπολογιστών (PC), με τη συνοδεία εξειδικευμένων λογισμικών προγραμμάτων, τη χρήση ειδικών περιφερειακών για Υπολογιστές και την εμφάνιση νέου τύπου ειδικών ηλεκτρονικών συσκευών, που ολοένα και αυξάνονται.
Στη Σχολή δημιουργήθηκε και λειτουργεί μέχρι σήμερα τμήμα Πληροφορικής και Ηλεκτρονικών Μέσων για την εκπαίδευση των μαθητών και των ενηλίκων, αλλά και για τον τεχνολογικό εξοπλισμό των ενταγμένων μαθητών και την τεχνολογική υποστήριξη του τμήματος μεταγραφών και των βιβλιοθηκών (Ομιλούντων βιβλίων και βιβλίων Braille) της Σχολής.
Υπολογιστές ειδικά για τυφλά άτομα
Υπολογιστές, όπως αυτοί που φαίνονται στις φωτογραφίες πιο κάτω, έχουν κατασκευαστεί και σχεδιαστεί για χρήση από άτομα χωρίς λειτουργική όραση, κυρίως χρήστες της γραφής Braille. Οι περισσότερες από αυτές τις συσκευές λειτουργούν ως ανεξάρτητοι φορητοί προσωπικοί υπολογιστές έχοντας συνθετική φωνή ή οθόνη Braille, αντί για συνηθισμένη οθόνη.
Για σκοπούς εκπαίδευσης και επικοινωνίας, κάποιες από αυτές διαθέτουν και συνηθισμένη οθόνη ώστε να είναι προσβάσιμες και στους δασκάλους/εκπαιδευτές που δε γνωρίζουν τη γραφή Braille. Άλλες διατίθενται με συνηθισμένο πληκτρολόγιο ή πληκτρολόγιο οκτώ κουκκίδων Braille, ενώ άλλες μπορεί να συνδυάζουν και τα δυο. Οι περισσότερες διαθέτουν πρόσβαση σε σύνδεση στο διαδίκτυο ή/και τοπικά δίκτυα (LAN), επεξεργαστή κειμένου και άλλα λογισμικά, πρόνοια για σύνδεση με διάφορα περιφερικά, δυνατότητα σύνδεσης με έναν συνηθισμένο υπολογιστή (ή και πληκτρολόγιο) και γενικά λειτουργίες που διαθέτουν σήμερα όλοι οι κοινοί υπολογιστές.
Υπολογιστής με πληκτρολόγιο και οθόνη Braille με λιγότερα κελιά
Περισσότερες πληροφορίες για τις υπηρεσίες πληροφορικής που μπορείτε να βρείτε στη Σχολή Τυφλών, μπορείτε να βρείτε εδώ.
Επεξεργαστής Κειμένου
Τα παιδιά ξεκινούν να διδάσκονται τη χρήση του Η.Υ. από την Γ΄ ή Δ΄ τάξη (στα 9 ή 10 τους χρόνια). Σκοπός των μαθημάτων, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια, είναι να αποκτήσουν ευχέρεια στη χρήση του πληκτρολογίου, να γνωρίσουν μερικές βασικές εντολές του λειτουργικού συστήματος και να μπορούν να χρησιμοποιούν έναν επεξεργαστή κειμένου για να ετοιμάζουν τις γραπτές τους εργασίες. Αυτά που γράφουν στον Η.Υ. μπορούν να τα τυπώσουν σε ένα κοινό εκτυπωτή αλλά και σε εκτυπωτή Braille. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται και εδώ είναι ότι τα άτομα με ΟΑ δε μπορούν να παρακολουθήσουν αυτά που γράφουν, στην οθόνη.
Η δυσκολία αυτή αντιμετωπίζεται με δυο τρόπους:
α. την Οθόνη Braille και
β. τη Συνθετική Φωνή/ Μεγέθυνση Οθόνης.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, πολλοί μαθητές του Γυμνασίου/Λυκείου, λύνουν πολλά από τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην τάξη, χρησιμοποιώντας, όπως ήδη αναφέρθηκε, συμβατικούς φορητούς υπολογιστές (Laptops) με επιτυχία. Για τους μαθητές με μειωμένη όραση η λύση αυτή φαίνεται να είναι η ιδανική. Εντούτοις, για τους τυφλούς μαθητές κρύβει τον κίνδυνο της εγκατάλειψης της γραφής Braille και της εξάρτησης τους από τους υπολογιστές. Αυτό όμωςμπορεί να αποφευχθεί επιτυχώς με τη χρήση Οθόνης Braille.
Πολλοί από τους μαθητές αυτούς, παρακολουθούν απογευματινά μαθήματα Η.Υ. στη Σχολή χρησιμοποιώντας τους δικούς τους φορητούς υπολογιστές, ώστε να εκπαιδεύονται στην ανεξάρτητη χρήση τους.
Μαθήματα Η.Υ. παρακολουθούν και ενήλικες ανάλογα πάντα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους, είτε χρησιμοποιώντας και αυτοί τους δικούς τους φορητούς υπολογιστές είτε εκείνους των δυο εργαστηρίων της Σχολής.
Σήμερα, το Τμήμα Ηλεκτρονικών Μέσων της Σχολής, διαθέτει δυο εργαστήρια, τα οποία αποτελούνται από δικτυωμένους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με επίπεδες οθόνες 21 ιντζών και συνεχή σύνδεση στο διαδίκτυο (DSL). Μέσω του τοπικού μας δικτύου γίνεται δυνατή η χρήση εκτυπωτών Laser -ο ένας εκ των οποίων προσφέρει τη δυνατότητα εκτύπωσης σε μέγεθος Α3- έγχρωμους εκτυπωτές (inkjet), scanners και εκτυπωτές Braille (Braille Embossers). Όλοι οι υπολογιστές του δικτύου, είναι εξοπλισμένοι με Λογισμικά Πρόσβασης (Supernova και Jaws), Microsoft Windows και Office XP και Vista, λογισμικά OCR και προγράμματα μετατροπής κανονικής γραφής στη γραφή Braille -Braille Translators (Winbraille). Αρκετοί από τους υπολογιστές διαθέτουν επιπρόσθετα και Γραμμές Braille (80 και 40 κελιών), για μεγαλύτερη ακρίβεια πρόσβασης στον Υπολογιστή.
Στο δίκτυο, συνδέονται και τα τμήματα μεταγραφών, ώστε να είναι ευκολότερη η μεταφορά και η μεταγραφή των αρχείων καθώς και η τεχνική στήριξη του εξοπλισμού τους, αλλά και οι υπολογιστές που βρίσκονται στις αίθουσες διδασκαλίας και στα γραφεία της Σχολής.